Koń Przewalskiego
Gatunek ten został nazwany na cześć rosyjskiego odkrywcy, podróżnika i geografa Nikołaja Przewalskiego, który w 1879 r. zebrał materiały badawcze, na podstawie których Poliakow opisał to zwierzę w 1881 roku. Wiele koni Przewalskiego zostało schwytanych na początku XX wieku i umieszczonych w ogrodach zoologicznych.
Opis
Przypomina konia domowego, od którego odróżnia go krótka, stojąca grzywa oraz brak grzywki na czole. Ponadto różnią się liczbą chromosomów, choć mieszańce są płodne. W szacie letniej sierść krótka, rdzawa na grzbiecie i bokach, brzuch żółtobiały. W szacie zimowej sierść dłuższa i jaśniejsza. Na grzbiecie ciemna pręga. Nogi pręgowane do wysokości mniej więcej kolan. Klacze są mniejsze od ogierów.
Wymiary
Populacja
- Gatunek został uznany za wymarły na wolności. Ostatnia dziko żyjąca populacja przetrwała na terenie południowo-zachodniej Mongolii i kilku pobliskich regionach Chin (Gansu, Sinciang i Mongolia Wewnętrzna). Ostatnie dzikie konie widziano w Mongolii w 1969. Zachował się jedynie w ogrodach zoologicznych. Od 1990 roku rozpoczęto próby jego reintrodukcji na terenach Mongolii, Chin, Kazachstanu i Ukrainy, gdzie rozwój gatunku można zauważyć w Askanii Nowej.
W ogrodach zoologicznych na całym świecie w 2005 żyło około 1500 koni tego gatunku, wywodzących się od 31 koni, które umieszczono w zoo w 1945, oraz około 250 koni żyjących na wolności w Mongolii. Według danych IUCN na początku 2008 łączna liczba wszystkich żyjących osobników wynosiła 1872, w tym mniej niż 50 dorosłych osobników przebywało na wolności.
Tarpan
To gatunek doszczętnie wytępionego dzikiego konia. Zamieszkiwał obszary leśne Europy. Przez niektórych badaczy jest uważany za jednego z przodków konia domowego.
Wygląd
Koń mały, liczący w kłębie ok. 130 cm. Maść myszata. Na grzbiecie ciemna, wyraźna pręga przebiegająca wzdłuż kręgosłupa oraz pręgowane nogi, co jest cechą charakterystyczną ras prymitywnych. Grzywa krótka i stojąca.
Potomkowie
W okolicach Puszczy Białowieskiej tarpany przetrwały do 1780 roku (lub 1786), kiedy to zostały odłowione i umieszczone w zwierzyńcu hrabiów Zamoyskich koło Biłgoraja. Najpóźniej tarpany wymarły jednak na stepach Ukrainy (ostatnie gatunki dzikich koni wymarły tam na początku lat 80. XIX wieku)[4].
W 1808 roku z powodu panującej biedy zostały one rozdane okolicznym chłopom, tam w wyniku krzyżowania z lokalnymi końmi wykształciła się rasa nazwana przez prof. Vetulaniego konikiem polskim. Naukowiec ten rozpoczął w 1936 roku pracę nad odtworzeniem dzikich tarpanów leśnych w Puszczy Białowieskiej na bazie koników polskich. W czasie II wojny światowej hodowla została zniszczona, a część koników wywieziono do Niemiec.
W 1808 roku z powodu panującej biedy zostały one rozdane okolicznym chłopom, tam w wyniku krzyżowania z lokalnymi końmi wykształciła się rasa nazwana przez prof. Vetulaniego konikiem polskim. Naukowiec ten rozpoczął w 1936 roku pracę nad odtworzeniem dzikich tarpanów leśnych w Puszczy Białowieskiej na bazie koników polskich. W czasie II wojny światowej hodowla została zniszczona, a część koników wywieziono do Niemiec.
W 1949 ocalałe koniki trafiły do Popielna, tam w Instytucie Genetyki i Hodowli Doświadczalnej PAN prowadzi się nad nimi badania naukowe i hodowlę zachowawczą. Przebywają one na otwartej przestrzeni, opieka ogranicza się do podawania siana w zimie. W warunkach rezerwatowych są też utrzymywane w Stacji Doświadczalnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Konik Polski
Polska rasa konia późno dojrzewającego (3–5 lat) w typie kuca, długowiecznego, odpornego na choroby i trudne warunki utrzymania. Koniki polskie mają twardy róg kopytowy, pozwalający pracować niepodkutym na twardym podłożu.
Historia
Dzikimi przodkami koników polskich były tarpany, podobne do odkrytych w Azji przez rosyjskiego badacza Nikołaja Przewalskiego w 1876 roku koni Przewalskiego. Zamieszkiwały one do końca XVII wieku lesiste obszary wschodniej Polski, Litwy i Prus. W okolicach Puszczy Białowieskiej przetrwały do 1780 roku, kiedy to zostały odłowione i umieszczone w zwierzyńcu hrabiów Zamoyskich koło Biłgoraja. Około 1806 roku, z powodu panującej biedy, zostały one rozdane okolicznym chłopom. W 1914 roku Jan Grabowski i Stanisław Schuch opisali małe chłopskie myszate koniki z okolic Biłgoraja.
"Pierwsze próby prowadzenia zorganizowanej hodowli koni prymitywnych, nazwanych konikami polskimi, zostały podjęte w Polsce w 1923 roku, w Państwowej Stadninie Koni w Janowie Podlaskim i w 1928 roku w Folwarku Dworzyszcze, należącym do Liceum Krzemienieckiego" .
Profesor Tadeusz Vetulani wprowadził nazwę "konik polski", wysunął także hipotezę o istnieniu odmiany leśnej tarpana. Dzięki jego staraniom zaczęto odtwarzać konika o typowych dla tarpana cechach w warunkach rezerwatowych w Puszczy Białowieskiej[1]. We wrześniu 1939 roku stado liczyło 40 sztuk. W okresie II wojny światowej Niemcy zrabowali konie i wywieźli je do Rzeszy na potrzeby badań prowadzonych przez naukowców niemieckich.
Po zakończeniu wojny rozpoczęto odbudowę hodowli z udziałem nielicznych koników rozproszonych po kraju i rewindykowanych z Niemiec (poza stadem białowieskim). W roku 1949 uruchomiono stadninę w Popielnie. W roku 1952 trafiła tam również grupka koników z Białowieży. W 1955 roku stadninę w Popielnie przejęła Polska Akademia Nauk, następnie podjęto przerwany eksperyment prof. Vetulaniego.
Pokrój
- wysokość w kłębie koni dorosłych (klacze i ogiery): 130 – 140 cm;
- obwód klatki piersiowej: wartości minimalne koni dorosłych (klacze i ogiery) – 165 cm;
- obwód nadpęcia, wartości minimalne koni dorosłych: klacze – 16,5 cm, ogiery – 17,5 cm;
- masa ciała 300 – 400 kg;
Mały wzrost, silna i krępa budowa; prymitywna, ciężka głowa; szyja krótka i nisko osadzona, prosta; mało wyraźny kłąb, głęboka klatka piersiowa, zad ścięty, obfita czarna grzywa i ogon z nielicznymi jasnymi włosami, umaszczenie myszate, czarna pręga grzbietowa, pręgi na kończynach, rzadko występuje pręga łopatkowa. Kopyta nieduże i mocne. Klacze są mniejsze od ogierów.
Użytkowanie
Współcześnie koniki polskie użytkuje się przede wszystkim:
- jako konie wierzchowe, zwłaszcza w rekreacji – w rajdach i wycieczkach konnych,
- w hipoterapii– ze względu na charakter i pokrój,
- w lekkich zaprzęgach,
- w hodowli, jako rezerwa genetyczna,
- w pielęgnacji krajobrazu poprzez wypasanie.
Hodowla
Rasa konik polski wykazuje bardzo duże podobieństwo do wymarłego dzikiego konia tarpana, lecz nie jest genetycznie tą samą rasą (chociaż poza Polską, koniki polskie bywają określane mianem tarpan).Głównymi ośrodkami hodowlanymi są:
- w warunkach rezerwatowych: Popielno, Roztoczański Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Stacja Doświadczalna w Stobnicy Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
- w warunkach stajennych: Popielno, Stado Ogierów Sieraków, Stadnina Koni Dobrzyniewo;
- Poznańska hodowla roślin w Tulcach – gospodarstwo rolne w Kobylnikach (woj. wielkopolskie)– stado zachowawcze koników polskich, ponad 100 sztuk;
- docelowo na wolności: w październiku 2007 roku rozpoczęto program introdukcji konika polskiego w Bieszczadach. Konie umieszczono w zagrodzie adaptacyjnej na terenie dawnej wsi Radziejowa. Program przewidywał wypuszczenie koni na wolność po kilkuletnim okresie adaptacyjnym, służącym ukształtowaniu się tabunów i wytworzenia naturalnych stosunków stadnych w ich obrębie. Dzikie konie mają wypełniać niszę ekologiczną, jaką stanowią łąki, pastwiska oraz tereny leśne po wysiedlonych wioskach. Ich obecność ma zapobiegać zarastaniu gruntów rolnych roślinami krzewiastymi i drzewami.
Rasa konia domowego pochodząca z Wielkiej Brytanii, z rejonu Exmoor, w Somerset. Dawniej bardzo liczna, szczególnie w hrabstwie Devon, gdzie do dziś prowadzi na wpół dziki żywot. Łatwo rozpoznać Exmoora po gęstej kępce włosów u nasady ogona. Kuc posiada sylwetkę zwartą i krępą - szeroki grzbiet, niską klatkę piersiową, cofnięte łopatki, grubą szyję i krótkie uszy. Ponadto ma szerokie czoło i jasne obwódki dookoła oczu. Same oczy posiadają kapturową górną powiekę (tzw. żabie oko), która chroni przed wiatrem i opadami. Wysokość konia nie przekracza 128 cm. Maść gniada, skarogniada, lub bułana, nakrapiane plamki na pysku, wokół oczu i w pachwinach. Białe odmiany nie są dopuszczalne. Exmoor jest bardzo wytrzymały i odporny na wiele końskich chorób. Doskonale przystosował się też do złych warunków atmosferycznych. Posiada wodoodporną szatę zimową składającą się z dwóch warstw sierści, spodniej krótkiej i wełnistej oraz wierzchniej dłuższej i pokrytej łojem.
Rasa Exmoor jest uważana za najstarszą rasę brytyjskich kuców. Ponieważ kuce były izolowane w West Country, rasa jest uważana za czystą. Dane na jej temat sięgają 1085 roku. Badania przeprowadzone przez Brytyjską Królewską Szkołę Studiów Weterynaryjnych potwierdziły, że Exmoor może być uznany za rodzimą rasę brytyjską, od której prawdopodobnie pochodzą pozostałe rasy brytyjskich kuców. Na podstawie porównań z malowidłami z okresu plejstocenu w jaskiniach skalnych i podobieństwa do tarpana i konia Przewalskiego stwierdzono, że Exmoor prawdopodobnie jest reliktem dzikiego prehistorycznego konia. Ponieważ liczebność kuców uległa znacznemu zmniejszeniu, wprowadzono program hodowlany.
Zwierzęta te nadal żyją w wolnych stadach, które jednak mają już właścicieli. Świetnie radzą sobie w ich naturalnym środowisku - na bagnach. W przeszłości, kuce tej rasy wykorzystywano do wypasu owiec, lub jako zwierzęta juczne. Obecnie są to kuce rekreacyjne, nadające się do zaprzęgu, oraz dla dzieci.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz